درمان افسردگی کودکان
درمان افسردگی کودکان
افسردگی کودکان با غم و ناراحتی معمولی که کودک با بزرگ شدن آنها را تجربه می کند، متفاوت است. فقط به این خاطر که فرزندتان ناراحت به نظر می رسد، دلیل بر آن نمی شود که دچار نوعی افسردگی باشد. اما اگر ناراحتی و اندوه کودک مداوم و دائمی شود و در روند طبیعی فعالیت های جمعی، علایق، انجام تکالیف مدرسه یا زندگی خانوادگی تداخل کند، این ناراحتی می تواند نشانی از وجود بیماری افسردگی در فرزند شما باشد. به یاد داشته باشید که افسردگی کودکان همانقدر که جدی است، درمان پذیر هم هست.
نشانه های افسردگی کودکان چیست؟
علائم و نشانه های افسردگی کودکان بسیار گسترده اند. افسردگی کودکان معمولا توسط والدین تشخیص داده نمی شود و به همین خاطر درمان نشده باقی می ماند. چراکه والدین اغلب فکر می کنند این تغییرات روحی و احساسی در کودک طبیعی است و آن را ناشی از رشد و بزرگ شدن او می دانند.
تحقیقات اولیه پزشکی بر روی افسردگی پنهان کودکان تمرکز کرده اند. در موارد افسردگی پنهان، افسردگی کودک از طریق رفتار های خشمگینانه و بهانه جویی های بی دلیل تشخیص داده می شود. در حالی که این رفتار ها بیشتر در کودکان خردسال رخ می دهد، برخی از کودکان دیگر مانند بزرگسالان افسردگی خود را با نشان دادن غم و بی حالی نشان می دهند.
علائم اولیه ی افسردگی عموما حول محور رفتار هایی مانند ناراحتی و غم، احساس نا امیدی و تغییر حال و هوای روحی می چرخند.
علائم و نشانه های افسردگی کودکان عبارتند از:
- تحریک پذیری یا خشم
- احساس غم و ناامیدی
- دوری کردن از جمع
- افزایش حساسیت به پذیرفته نشدن
- تغییر در اشتها – افزایش یا کاهش آن
- تغییر در الگوی خواب – بی خوابی یا خواب بیش از حد
- جیغ و یا گریه
- دشواری تمرکز
- خستگی و انرژی کم
- شکایت از درد جسمی (مانند درد معده معده، سردرد) که گویی درمان هم نمی شوند
- کاهش فعالیت در خانه یا در جمع دوستان، در مدرسه
- احساس بی ارزش بودن یا گناه
- اختلال تفکر یا تمرکز
- فکر کردن درمورد مرگ یا خودکشی
همه ی کودکان مبتلا به افسردگی همه ی علائم بالا را ندارند. در حقیقت بیشتر کودکان افسرده در هر شرایطی علائم متفاوتی از خود نشان می دهند. هرچند برخی از این کودکان ممکن است عملکرد معقول خود در محیط های ساختار مند را حفظ کنند، اما بیشتر کودکانی که دچار افسردگی هستند از تغییر در فعالیت های جمعی، بی میلی به مدرسه و افت تحصیلی یا تغییر در ظاهرشان رنج می برند.
نکته : این کودکان همچنین ممکن است شروع به مصرف موارد مخدر و الکل هم بکنند. به خصوص در سنین حدود 12 سالگی.
هرچند در سنین کمتر از 12 سال نادر است، اما کودکان خردسال مبتلا به افسردگی هم ممکن است دست به خودکشی بزنند. به خصوص در وقت هایی که به شدت ناراحت یا خشمگین هستند. احتمال اقدام به خودکشی کردن کودکان دختر مبتلا به افسردگی بیشتر از پسران است. هرچند احتمال خودکشی پسران کمتر از دختران است، اما در مواردی که یک پسربچه ی افسرده اقدام به خودکشی می کند، معمولا موفق تر از یک دختر عمل می کند.
کودکانی که سابقه ی خانوادگی از خشونت، اعتیاد به الکل، سوء استفاده ی جسمی و جنسی داشته اند، احتمال مبتلا شدنشان به افسردگی و اقدام به خودکشی بیشتر است.
چرا کودکان افسرده می شوند؟
تقریبا 3 درصد از کودکان و 8 درصد از بزرگسالان از افسردگی رنج می برند. افسردگی در بین پسر بچه های زیر 10 سال رایج تر است. اما در حدود سن 16 سالگی، میزان افسردگی دختران از پسران بیشتر است.
نکته : اختلال دوقطبی در میان کودکان بالغ تر، رایجتر از کودکان خردسال است. هرچند اختلال دوقطبی در کودکان خردسال می تواند شدید تر از نوجوانان باشد. این اختلال همچنین ممکن است به همراه اختلالاتی همچون بیش فعالی یا وسواس فکری عملی ایجاد شود یا حتی توسط آنها پنهان شود. ( یعنی اختلال دوقطبی کودک به واسطه ی مبتلا بودنش به اختلال مثلا بیش فعالی، تشخیص داده نشود.)
علت افسردگی کودکان
دقیقا همانند افسردگی بزرگسالان، افسردگی در کودکان هم می تواند ناشی از عوامل گوناگون مربوط به سلامت جسمانی، رخداد های زندگی، سابقه ی خانوادگی، محیط زندگی و ژنتیک باشد. افسردگی یک حال روحی گذرا نیست و همچنین عارضه ای نیست که بدون درمان مناسسب، خود به خود درمان شود.
پیشگیری از افسردگی کودکان
کودکانی که در خانواده شان سابقه ی افسردگی وجود دارد در خطر بیشتری برای ابتلا به آن قرار دارند. کودکانی که والدین افسرده دارند، زودتر از کودکانی که والدینشان افسرده نیستند، دچار افسردگی می شوند. کودکانی که در خانواده های پر مشاجره یا پر هرج و مرج بزرگ شده اند، یا نوجوانانی که سابقه ی سوء مصرف مواد مخدر و الکل دارند، احتمال ابتلایشان به افسردگی بسیار بیشتر است.
تشخیص افسردگی کودکان
چنانچه علائم افسردگی در فرزند شما بیشتر از دوهفته دوام آورد باید او را پیش یک دکتر ببرید تا مطمئن شود این علائم به خاطر وجود عارضه ای جسمانی نیست. دکتر ممکن است برای دریافت درمان مناسب او را به یک متخصص روانشناس ارجاع دهد. اگر متوجه علائم افسردگی در فرزند خود شدید، بهتر است او را پیش یک روانشناس متخصص ببرید. به یاد داشته باشید که روانشناس کودک ممکن است از شما بخواهد اجازه دهید تا با کودک ( یا نوجوان) به تنهایی صحبت کند.
یک ارزیابی روانشناسی اغلب شامل مصاحبه هایی با خود شما و فرزندتان می شود. همچنین در صورت لزوم ممکن است از کودک شما آزمایشات دیگری هم گرفته شود. اطلاعات به دست آمده از معلم، دوستان و همکلاسی ها هم می تواند در نشان دادن علائم افسردگی به روانشناس کودک مفید و موثر باشد. تا با استفاده از آنها روانشناس بفهمد که آیا این علائم نشان از تغییراتی دائمی در رفتار فرزند شما نسبت به گذشته دارند یا نه!
هیچ گونه آزمایش مشخصی – چه جسمی و چه روانشناختی- وجود ندارد که بتواند به وضوح افسردگی را نشان دهد. اما ابزاری مانند پرسشنامه ها( هم برای کودک و هم برای والدین) در ترکیب با اطلاعات شخصی می توانند در تشخیص افسردگی بسیار مفید باشند. گاهی اوقات جلسات مشاوره روانشاسی و پر کردن این پرسشنامه ها می تواند پرده از اختلال های دیگری که ممکن است موجب افسردگی شده باشند بردارد. اختلالاتی مانند بیش فعالی یا وسواس فکری عملی.
درمان افسردگی کودکان
گزینه های درمانی برای درمان افسردگی کودکان مشابه گزینه های درمانی برای بزرگسالان هستند. روش هایی همچون مشاوره روانشناسی و دارو درمانی. نقش خانواده و محیط زندگی کودک در روند درمان افسردگی کودکان بسیار مهم است و با درمان افسردگی بزرگسالان خیلی فرق می کند.
روانشناس کودک شما ممکن است ابتدا مشاوره را توصیه کند و اگر در روند درمانی پیشرفتی حاصل نشد، سپس مصرف دارو های ضد افسردگی را به عنوان گزینه ای در کنار مشاوره پیشنهاد نماید. بهترین تحقیقاتی که تا کنون انجام شده اند نشان می دهند که ترکیبی از مشاوره روانشناسی و دارو درمانی بیشترین تاثیر را در درمان افسردگی کودکان دارند.
بهترین مرکز درمان افسردگی کودکان
برخی از مراکز روانشناسی، خدمات روانشناسی کودک را هم به مخاطبین خود ارائه می دهند. این مراکز معمولا آنجایی هستند که بهتر است برای درمان افسردگی فرزندتان به آنها مراجعه کنید. اما همواره دقت داشته باشید که مرکز با کیفیتی را انتخاب نمایید.
